Kerk en Israël

Opleiding GPW/GL
VTO - 2e jaar - Blok 1 (2KC)
Kerk en Israël (2KC)
2006/2007
Docent: drs. M.C. Mulder
Aantal ECTS: 1,5 (42 uur)

Inhoudsopgave

Inleiding
Doelstellingen
Programmaoverzicht
Toetsing en beoordeling
Presentieregeling
Toelichting werkcolleges
Urenverantwoording
Literatuuropgave

1. Inleiding

Israël staat de laatste decennia volop in de belangstelling. De mate waarin en de wijze waarop die interesse in het joodse volk zich manifesteert is nieuw. Nooit eerder in de geschiedenis hebben christenen zich gerealiseerd hoezeer de gemeente van Christus geworteld is in Israël. Op conferenties en in leerhuizen, in publicaties en vanaf de kansels is thans positieve aandacht voor het joodse volk. In het verleden lag dat anders. Meestentijds was het zo dat kerk en synagoge langs elkaar heen leefden als schuiten in de nacht. Sterker nog: wanneer er al sprake was van belangstelling vanuit het christendom dan ging dat niet zelden gepaard met negatieve uitspraken en gedragingen.

Mede door het bekend worden van de schokkende gebeurtenissen gedurende de Grote Nacht èn door de verrassende stichting van de joodse staat in 1948 zijn christenen op nieuwe wijze de Bijbel gaan lezen. Met schaamte is men gaan ontdekken dat het joodse volk de eeuwen door ten onrechte is afgeschreven. De onterving van Israël ten gunste van de kerk bleek een tragische vergissing te zijn geweest. God heeft zijn volk niet verstoten (Rom. 11:1). Er zijn nog altijd beloften voor het joodse volk, die op vervulling wachten. Dit gewijzigde inzicht heeft zich vertaald in een zoeken naar een nieuwe relatie tussen kerk en Israël. In dit blok pakken wij enkele belangrijke vragen die hier rijzen op. Gaandeweg zullen we ontdekken hoezeer de verhouding tussen christendom en jodendom van geheel eigen aard is. Israël is uniek en ook de relatie van de kerk tot het joodse volk is uniek.

2. Doelstellingen

Na deelname aan deze onderwijseenheid
weet de student:

welke de plaats van Israël is binnen het heilshandelen van God
welke de hermeneutische vragen zijn die de bezinning rond het joodse volk met zich meebrengt
welke de belangrijkste eigentijdse visies zijn betreffende de toekomst van Israël
welke de voornaamste attitudes zijn die de kerk door de eeuwen heen heeft aangenomen ten aanzien van het joodse volk
welke de wortels van het antisemitisme zijn en welke mogelijkheden tot bestrijding van het antisemitisme vandaag ons ter beschikking staan
wat de achtergronden van het Zionisme zijn en welke politieke problemen het Zionisme tot gevolg heeft

kan de student:

zelfstandig zich verder oriënteren op het terrein van de verhouding kerk en Israël
participeren in activiteiten die de relatie met het joodse volk dienen
voorlichting en toerusting geven met het oog op de joods-christelijke ontmoeting
cursussen en lezingen verzorgen met het oog op de verdieping van het bijbelse zicht op Israël
een bijdrage leveren aan het signaleren van antisemitische verschijnselen in onze tijd en participeren in de bestrijding daarvan

is de student gemotiveerd:

tot voortgaande bestudering van de problematiek rond de relatie kerk en Israël
om deel te nemen aan activiteiten die de joods-christelijke ontmoeting bevorderen

heeft de student zich ontwikkeld:

in het bepalen van de eigen positie ten aanzien van de verhouding kerk en Israël
in het zich rekenschap geven van de christelijke roeping ten aanzien van het joodse volk in deze tijd

3. Programmaoverzicht

Er zijn 12 college-uren gepland. Negen hoorcolleges en drie werkcolleges.
Voorgenomen verdeling van de stof:

a. Inleiding
b. Leren van Israëls leven met de geboden
a. Werkcollege I: christelijke stemmen over Israëls feesten
b. Leren van Israëls liturgie
Vier modellen voor de verhouding van Israël en de kerk
Hoop voor Israël. Gegronde verwachting?
a. Werkcollege II: band van de kerk met een Joodse Messiaanse gemeente.
b. Messiasbelijdende Joden in Nederland en Israël: geliefd, genegeerd?
a. Werkcollege III: de plaats van Israël naast de Palestijnen.
b. Israël: land, volk en staat. De solidariteit van de kerk op de proef gesteld?

4. Toetsing en beoordeling

Naast de hoorcolleges zijn er drie uren werkcolleges. Daarvoor wordt van elke student een bijdrage verwacht door mee te doen met een groepspresentatie op één van deze uren. Deze presentatie moet voldoende zijn.

Daarnaast wordt aan het eind van het blok een schriftelijk tentamen afgenomen, dat beoordeeld wordt met één cijfer achter de komma.

Tentamenstof:

M. van Campen, Kerk en Israël in gesprek, Kampen 1989, blz. 11-120; 149-172 (verkrijgbaar bij de docent)
J.P. Versteeg, Het behoud van gans Israël in Geest, ambt en uitzicht, Kampen 1989, blz. 155-164 (in deze reader opgenomen)

5. Presentieregeling

De student wordt geacht ieder college bij te wonen. Indien meer dan één college verzuimd wordt, dient een vervangende opdracht te worden gemaakt. De colleges beginnen exact op de aangegeven tijd. Wie te laat is, wordt niet vanzelfsprekend tot het college toegelaten.

6. Toelichting werkcolleges

In zes groepjes worden drie maal twee opdrachten uitgevoerd. Voor de inhoud van de opdrachten: zie reader.

Opdracht I: weergave van Joodse Loofhuttenfeest en zijn betekenis door twee christelijke auteurs: F. Viljoen en S. Schoon.

Groep I,1 geeft stem van F. Viljoen weer, groep I,2 geeft stem van S. Schoon weer. Beide groepen komen tot een goede argumentatie.

Opdracht II: discussie van kerkelijk werker met kerkenraad over verzoek tot ondersteuning en nauwere band met Joodse Messiaanse gemeente.

Groep II,1 geeft stem van kerkelijk werker weer, groep II,2 stem van de kerkenraad. Beide groepen komen tot een goede argumentatie.

Opdracht III: discussie over positie van Jeruzalem in vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen.

Groep III,1 geeft een pro-Israël-visie weer, groep III,2 een pro-Palestijnse visie. Beide groepen komen tot een goede argumentatie.

7. Urenverantwoording

Het totaal aantal van 42 SBU kan als volgt verdeeld worden:	aantal:	cumulatief:
Bijwonen colleges	12	12
Voorbereiding werkcolleges (lezen van reader)	3	15
Voorbereiding groepsopdracht werkcollege	6	21
Tentamenstof: Van Campen: 131 blz à 7 blz. per uur =	19	38
Tentamenstof: Versteeg: 9 blz. à 5 blz. per uur =	2	40
Tentamen afleggen	2	42

Literatuuropgave

Voor werkcollege I:

dr. Simon Schoon, Naar aanleiding van de joodse feesten, Kok, Kampen, 1988, blz. 46-51; ISBN 9024247306
dr. François Viljoen, Zevenmaal FEEST, De betekenis van joodse feesten voor de christelijke eredienst, Groen, Heerenveen, 2000, blz. 41-43; ISBN 9058291456

Voor werkcollege II:

drs. M. van Campen, Messiasbelijdend Jodendom: barrière of brug?, in De Waarheidsvriend, 21 september 2000, blz. 600-602
drs. C.J. Rodenburg, Genade en waarheid in kerk en synagoge, De identiteitsvraag van messiaanse Joden in Israël, in De Waarheidsvriend en in Vrede over Israël, mei 2006

Voor werkcollege III:

J. van der Graaf, Israël, land, volk, staat, in: C. den Boer, M. van Campen en J. v.d. Graaf (red.), Israël, vraag en teken, blz. 83-96; Geen ISBN

Voor tentamen:

M. van Campen, Kerk en Israël in gesprek, Kampen 1989, blz. 11-120; 149-172 (in aparte reader)
J.P. Versteeg, Het behoud van gans Israël in Geest, ambt en uitzicht, Kampen 1989, blz. 155-164 (in deze reader opgenomen); ISBN 9024209889