Preek voor de Israëlzondag

Genesis 45:7

“Daarom heeft God mij voor u uit gezonden
om u een voortbestaan te verzekeren op aarde,
en om voor u een groot aantal geredden
in het leven te behouden.”

Gemeente van Jezus Christus,
Is dat nodig een aparte Israëlzondag? Hebben wij als nieuwtestamentische gemeente dan iets met Israël? En nog méér: heeft Gód iets met dat volk? Ook van­daag nog? Maar heeft Israël dan niet afgedaan als speciaal het volk van God?


Kijk, daar staat die machtige onderkoning van Egypte. Zojuist heeft hij zich aan die mannen vóór zich bekend maakt als hun doodgewaande broer. Nou de broers schrikken zich werkelijk bijna dood. Maar dan vertelt Jozef hen zijn levens­verhaal en nodigt hij zijn familie uit in deze tijd van grote hongersnood uit Egypte te komen en daar te blijven wonen.

Ja, dit is een van die schakels in de lange keten van gebeurtenissen, die begint met de jaloezie en de haat in het gezin van vader Jakob. En steeds méér schakels worden toe­gevoegd.

In hun haat verkopen de jongens van Jakob die tot en met verwende, arrogante broer van hen als slaaf naar Egypte. Daar komt hij terecht in het huis van een zekere Potifar, hoofd veiligheids­dienst van de Farao. En het gaat Jozef daar goed in dienst van mijnheer Potifar, totdat diens vrouw in verlangen naar seksuele bevrediging...

Ach, jullie kennen al die verhalen, van hoe Jozef via dat vieze, stinkende hol in Potifars huis, dat zo mooi gevangenis heet, hoe hij plots voor Farao komt te staan om zijn droom uit te leggen en dan..

Een lange keten van verhalen, waaraan vanmorgen een van de laatsten wordt toegevoegd.


Alleen, je vraagt je af: wat doen zulke verhalen in de Bijbel, van een vader die haat kweekt door één van zijn kinderen grenzeloos te verwennen, van Jozef die onrechtvaardig behandeld in het cachot terechtkomt, van een ex-gevangene een schenker van Farao die zich herinnert dat hij in de gevangenis een jongeman had ontmoet die in staat was om dromen uit te leggen, maar... waar is God in al die verhalen? Het is allemaal zo puur menselijk.


Het zou je ontgaan: als de schrijver van Genesis z’n verhaal over Jozef begint te vertellen, dan is er iets bijzonders. Luister: zó begint het verhaal van Jozef: Dit is de geschiedenis van Jakob. Jozef, 17 jaar oud enz.

Geschiedenis van Jakob? Het is toch de geschiedenis van Jozef? Nee, zeker niet, zegt de schrijver, alles wat er met Jozef gebeurt tot aan zijn onderkoningschap toe dat alles behoort bij wat er met Jakob gebeurt. Ja eigenlijk gaat het in al die verhalen helemaal niet over Jozef, maar over Jakob en wat zich in zijn leven uitwerkt.

Natuurlijk, de schrijver van Genesis doet dat met opzet zo. Want, bedoelt hij, is Jakob niet degene die via Abraham en via zijn vader Isaak de belofte van God meedraagt in zijn leven? Je weet wel: Abraham, Ik zal jou zegenen en Ik zal jou tot een groot volk maken en met jou zal heel de aarde gezegend worden.

Inderdaad, Jakob is de drager van Gods beloften. En, bedoelt de schrijver, dát is aan de orde in die verhalen over Jozef: Jakob en de beloften van God aan Abraham, Isaak en Jakob en hun nageslacht en daarin is heel de wereld betrokken.


Nu dat allereerst: Gods beloften zijn aan de orde.


Maar, vrienden, ik vraag jullie: beloften van God? Dat kan toch niet? Dat alles van die Jozef­verhalen, die rivaliteit onder de broers, mevrouw Potifar met haar seksuele verlangens, dat de Farao toevállig in die nacht een droom heeft waardoor Jozef uit de gevangenis komt... én die hongersnood die heel de wereld treft en de broers naar Egypte drijft... dat heeft iets te maken met de beloften van God, met zijn bedoeling? Al dat puur menselijke van jaloezie en haat én onrecht en...?? Maar dat bestaat toch niet?


En toch, je kunt die geschiedenis van Jozef alleen maar lezen vanuit Gód. Werkelijk, vanuit God. Want als je dat éne punt... dan ontdek je de verrassende boodschap van dat oude verhaal voor vandaag, als wij nadenken over de betekenis van Israël voor kerk en wereld.


Luister, de sleutel om de Jozefsgeschiedenis te openen. Jozef geeft hem ons in handen in wat hij tegen zijn broers zegt: ‘God heeft mij voor jullie uitgestuurd om voor jullie een rest op aarde te bewaren, om voor jullie een groot aantal geredden in leven te houden.’ Dus... Inderdaad, het is God zelf! Je zou het niet geloven, maar Hij is in alles bezig!

Zeker, dat gaat compleet verborgen in en achter een berg menselijk onrechtvaardig en zondig gedoe, maar Hij is bezig om zijn beloften aan Abraham, Isaak en Jakob uit te werken, zijn plannen met dat volk van Hem, Israël en in Israël met de wereld.


Ja, Jozef zegt het: dat God het zó bestuurde dat er door hem, Jozef, een rest, een over­blijfsel, op aarde werd bewaard.

En als dát woord ‘rest’ in de Bijbel valt, mensen, dan gaat er toch een stuk evangelie open... voor vandaag, maar nog meer als het gaat over Gods toekomst. Een rest voor God, dat is een eindeloos evangelie!


Want weet je: dat begrip ‘rest’ valt in de Bijbel wanneer alles afgesneden lijkt, als er vanwege de situatie niets te verwachten is, alles doodlopend.
Ik zal jullie er een paar kenmerkende voorbeelden daarvan geven:


Laat ik het duidelijk maken met een voorbeeld.

Mijn vrouw en ik hebben een spaarverzekering, vorig jaar was hij afgelopen en ontvingen wij een voorlopige uit­kering, als onderpand van de definitieve uitkering per 2006. Die komt! Dat is zeker!

Kijk, zo is de rest die God heel de geschiedenis van Israël door bewaart, steeds als de situatie lijkt dood te lopen. Die rest is de garantie dat Hij altijd uitvoert wat Hij zich heeft voorgenomen.


Zo is dat ook met Jozef. Daarin bewaart God een rest dwars door alle menselijke gedoe en zondigs heen. Heel Gods bedoeling lijkt in die vreselijke hongersnood over de wereld van toen dood te lopen - fini beloften van God! - maar dwars door alles heen voert Hij in Jozef zijn plannen uit met dat volk dat er volgens Gods bedoeling zal komen, tot hoop voor de wereld.

In die rest die de HERE voor zich bewaart en waarmee Hij steeds weer begint, daarin zie je Zijn trouw aan zijn bedoeling met deze wereld.


En ik vraag jullie: waar zie je dat op z’n scherpst zichtbaar worden, dat de HERE een rest bewaart om daarmee zijn plannen met zijn volk Israël en daarin met deze wereld, met jullie en mij uit te voeren?

Vrienden, als elke mogelijkheid voor de uitvoering van Gods plannen lijkt af­gesneden omdat het voor Hem is doodgelopen met zijn volk Israël, in hun zonde en schuld en het daarmee ook met Zijn bedoeling voor de wereld lijkt afgelopen, dan is daar tóch weer die rest waarmee God begint en zijn bedoeling met Israël en daarin met de wereld waarmaakt.

Natuurlijk, ik bedoel Jezus. Jezus is bij uitstek de rest die God bewaart. In Hem wordt het op z’n scherpst zichtbaar wat God van plan is met Israël zijn volk en daarin met heel de wereld. Jezus is Gods onderpand dat Hij zijn bedoeling uitwerkt.


Mensen, wat een genade van God, dat Hij in zijn trouw aan wat Hij heeft beloofd aan Abraham en daarin aan zijn volk Israël, dat Hij in Jezus opnieuw begint waar alles is afgesneden in zijn oordeel over de zonden, waar ook geen enkele verwachting meer is dan alleen maar de eeuwige ondergang en verlorenheid voor Israël en de wereld.

Echt, als je de sleutel van die Jozefverhalen in handen hebt gekregen, hoe de HERE in Jozef bezig is een rest te bewaren vanwege zijn plannen tot heil en redding van deze wereld en als je dan ontdekt hoe de HERE de eeuwen door met zijn rest bezig is geweest tot op het moment dat Hij in Jezus, in zijn kruis en zijn opstanding zijn bedoeling met Israël en daarin met heel de wereld uitwerkt, dan kun je niet anders dan lofzingen: o wondere diepte van trouw van God dat Hij nooit heeft losgelaten waarmee Hij is begonnen in Israël en daarin met ons en dat Hij in zijn wondere liefde en genade dwars door alles heen deze weg is gegaan, om ook mij te redden.


Dus... nu God naar ons is toegekomen in Jezus is Israël zijn speciale plaats kwijtgeraakt in de uitwerking van Gods plan met deze wereld? Het heeft immers Jezus als Messias verworpen. Dus...

Wat dus? Zou de Here de belofte die Hij eens heeft gedaan aan zijn volk, zou Hij die ontrouw worden?


Wat vergissen die mensen zich die Israël hebben afgeschreven voor de uitvoering van Gods toekomst.

Wat dacht je, zegt Paulus, dat nu Israël Jezus heeft verworpen en alles lijkt afgesneden voor God om nog zijn bedoeling met zijn volk uit te voeren, dacht je dat God het met Israël heeft opgegeven? Nog altijd is er een rest van Israël over, met wie de Here opnieuw begint en waarmee Hij zijn plannen met deze wereld tot een einde brengt.

Paulus zelf behoort tot die rest en hoeveel anderen uit Israël met hem, die de eeuwen door Jezus als de Messias hebben aangenomen.

Als je in Amsterdam eens zou gaan kijken in de Messiaans-joodse gemeente Beth Jeshua, dan zie je de kinderen van Israël zingend en dansend voor Jezus Messias en in Jeruzalem... Een rest voor God, die Hij bewaart. De Here heeft in zijn trouw de eeuwen door een rest bewaard om daarmee zijn plannen naar de toekomst toe uit te voeren, tot heil van Israël en de wereld.


Natuurlijk, de rest van Israël die de Here bewaart, die rest is springlevend, ook in Israël vandaag. Hoevelen hebben Jezus al niet gevonden als Messias?

En wat God met die rest uit Israël doet? Paulus zegt: God is ermee bezig al zijn kinderen uit Israël binnen te halen voor Jezus Messias. En wat dat betekent, dat Israël door God wordt aangenomen? Mensen, zegt Paulus, dat zal voor de wereld zijn: leven uit de doden. Stel je voor! Dat is gewoon niet te beschrijven, als de rest van Israël die God bewaart, in de toe­komst van Jezus die bezig is door te breken, als die rest dan zal uitgroeien tot een grote schare van hen uit Israël die wordt aangenomen... dat betekent voor de wereld doorbraak van het volle heil van Christus naar het einde toe. Volle glorie voor Jezus!


Israël, afgeschreven voor Gods plan met deze wereld, omdat het Jezus heeft verworpen als Messias? Mensen, vergis je toch niet: God heeft in de rest van Israël die Hij de eeuwen door bewaart de vernieuwing van de wereld op het oog. De toekomst is helemaal aan Gods werk aan Israël verbonden.

O zeker, net als bij Jozef: dat God in dat verhaal van Jozef aanwezig was...? Zoveel mense­lijks... Vandaag is dat niet anders.

Dat God in de rest van Israël die Jezus als de Messias heeft gevonden, dat God daarin bezig zou zijn heel zijn volk binnen te halen voor zijn eeuwig Koninkrijk, tot zegen voor de wereld? Zie jij er wat van dat God daarmee bezig is?

Wat ik zie rond Israël... Dat behoef ik niet te vertellen...


Maar kijk naar de rest die door Jezus de eeuwen door al is binnengehaald, dat betekent dat we de garantie hebben dat het kómt voor heel Israël en daarmee voor de wereld Gods trouw aan zijn belofte staat er garant voor!


We hebben nog veel te verwachten voor Israël en voor de wereld!

ds R. van de Kamp
Hoogeveen