‘Messiaanse stemmen over de Joodse feesten: uitdaging voor de kerk’

Impressie van de conferentie met Richard Harvey op woensdag 23 november 2016

Luisteren naar Messiaanse stemmen over de Joodse feesten...

Daarvoor kwamen ongeveer 70 deelnemers naar de conferentie die door de werkgroep ‘Messiasbelijdende Joden’ van het CIS op 23 november 2016 werd belegd. Het werd een dag waarop kennis kon worden gemaakt met de Messiaanse beweging van volgelingen van Jezus met een Joodse achtergrond en met de wijze waarop ze hun feesten beleven.

Richard Harvey

De grootste bijdrage aan de conferentie werd geleverd door dr. Richard Harvey. Hij is voorganger van een Messiaanse gemeente en docent aan een opleiding in Londen. Het bleek dat hij terecht was aangekondigd als een boeiend spreker.

Messiaanse stemmen uit het verleden

In zijn eerste lezing begon hij met aan te geven hoe Joodse feesten worden gekenmerkt door de vreugde in God, die als gebod aan het volk is voorgeschreven. In deze lezing gaf hij vooral een helder overzicht hoe het in de geschiedenis met de volgelingen van Jezus is gegaan, die als mensen met een Joodse achtergrond de keuze hebben gemaakt voor het geloof in Hem als de Messias. Vaak een bestaan tussen twee vuren: uitgestoten uit hun eigen kring merkten ze in christelijke kring steeds weer wantrouwen tegen uitingen van hun Joodse identiteit. Pas na 1800 kwam een beweging op gang waarin Joodse volgelingen van Jezus zich meer naar buiten gingen profileren als Messiaanse beweging. De kerk heeft het moeten leren om dit in bijbels licht te plaatsen. Toen eens aan Richard Harvey werd gevraagd of hij een bekeerde Jood was, gaf hij het veel­zeggende antwoord: ‘nee, ik ben geen bekeerde, maar een gecompleteerde Jood’. De groep van Messiaanse Joden is nog steeds erg klein binnen het Joodse volk en werd door Harvey daarom getypeerd als ‘een roepende stem in de woestijn’.

Messiaanse stemmen en hun relevantie in het heden

In zijn tweede lezing ging Richard Harvey eerst in op de vraag of christenen zonder Joodse achtergrond de Joodse feesten kunnen en mogen meevieren. Dat deze christenen de Joodse feesten kunnen meevieren is voor hem geen vanzelfsprekendheid. Dit meevieren kan zelfs een oneerlijke zaak worden, wanneer er geen rekening wordt gehouden met bepaalde voorwaarden, zoals serieuze aandacht en respect voor de Joodse traditie, de plaatsing in een consistente gedachtegang (waarbij Harvey verwees naar de uitgangspunten van de reformatie) en ook de inbedding van een viering in het geheel van een gemeenschap die deze viering draagt. Maar de Joodse feesten kunnen iedereen wel veel leren van de rijkdom van de bijbelse traditie. Van deze rijkdom liet Harvey ons iets proeven. Van de feesten had hij vooral Rosh ha Shanah, het nieuwjaarsfeest, uitgekozen om ons iets te tonen van de veelzijdigheid van dit ‘feest van de sjofar’. Met tien punten aan­gaande de betekenis van het blazen van de ramshoorn werd dit geïllustreerd, zoals de herinnering aan de schepping, aan de Thora en de gerechtigheid, de oproep tot omkeer, inkeer en gebed en de aankondiging van de opstanding uit de doden. Op deze wijze werd levendig geïllustreerd hoe de viering van een nieuw jaar bij het Joodse volk een diepe betekenis heeft en voor ons veel leerpunten bevat. Denk bijvoorbeeld aan de intense bezinning waarmee een jaar op het nieuwjaarsfeest begint.

In de nabespreking werd duidelijk dat Harvey niets ziet in een ‘ver-joodsing’ van hen die een niet-Joodse achtergrond hebben. ‘Blijf waar je door God geroepen bent’ was zijn stelling.

Joy with an ‘oy!’ Workshop met Richard Harvey over Messiaanse huisgodsdienst

Levendig was ook de workshop over de Messiaans-Joodse huisgodsdienst waarin Harvey in een groep de deelnemers eerst aan het werk zette om hun eigen viering van een rustdag te bespreken. Vervolgens stipte hij enkele punten aan die als wezenlijke aandachtspunten voor een sabbat gelden. Hij vulde dit nader in met zijn persoonlijke viering van deze dag, te beginnen bij de vrijdagavond die voor het hele gezin een feestelijk gebeuren is. Met grote levendigheid werden de deelnemers door hem binnengeleid in het bijzondere, het feestelijke en ook de veelkleurige symboliek van de viering van deze dag.

Uiteenlopende visies in verschillende workshops

Tegelijk waren er nog andere workshops die met de onderwerpen van deze dag te maken hadden.

Joop Akker en Bernhard Reitsma leidden een workshop met een titel ‘Zijn de Joodse feesten Joodse of universele feesten?’, Pieter Siebesma en Kees de Vreugd leidden de workshop ‘Hoe denken Messiaans-Joodse theologen over het vieren van de Joodse feesten door niet-Joodse christenen?’ en Jacob Keegstra en Asaf Peled leidden een workshop met de titel ‘Moeten/mogen christenen de sjabbat c.q. de Joodse feesten vieren?’

Daarnaast werd ook de creatieve kant niet vergeten; onder leiding van Sjaak Maliepaard werd de workshop ‘Joodse feesten door het oog van een christelijke kunstenaar’ gehouden.

Deze conferentie was een waardevolle kennismaking met de Messiaanse beweging en vooral met allerlei aspecten van de viering van bijbelse feesten. De dag werd afgesloten met een uitbundige samenzang van Joods-Israëlische liederen.