Zie ook de foto’s
Maandag, 12 april 2010
geschreven door Renée Terwel
Om half acht vertrekken we naar het Noorden. Het wordt een ‘race tegen de klok’ want om 10 uur zal er in het hele land 2 minuten stilte gehouden worden ter nagedachtenis aan de Holocaust, en wij zijn uitgenodigd om de korte plechtigheid bij te wonen in de ‘Hand in Hand’-school op het terrein van de kibboets Eshbal.
We halen het niet en we houden onderweg 2 minuten stilte op een parkeerplaats, waar ook anderen, staande naast de auto, de stilte in acht nemen. Over de weg blijft nog een enkele Palestijn rijden. Wanneer we vervolgens een kopje koffie nemen, worden we er op geattendeerd dat je op de herdenking van de Holocaust niet zittend hoort te eten of te drinken.
Wanneer we bij de Kibboets aankomen is de ceremonie net achter der rug. Op de school wordt lesgegeven in het Hebreeuws en Arabisch (moeilijker dan Hebreeuws). Voor elke klas staat een Joodse en Arabische/Palestijnse leerkracht. Samen geven ze les en belichten de geschiedenis en de actualiteit van beide kanten. De kinderen hebben de geschiedenis van WO II uitgebeeld in tekeningen (donker en dreigend, in zwart en grijs). Een groep is bezig met het ontwerpen en bouwen van een dorp in de multifunctionele ruimte; in de flat die ze hebben ontworpen is een plek gepland voor Joden en Palestijnen. De Joodse en Palestijnse kinderen doen zoveel mogelijk dingen samen en één van hun thema’s heet: ‘From pain to hope’.
De kinderen krijgen veel inspraak, ook bij de inrichting van het speellokaal, de gemeenschapsruimte, het basketbalveld en de tuin. Kinderen worden aangesproken in hun eigen taal en om elkaar echt te kunnen begrijpen wordt er 2-talig lesgegeven. Er wordt aangesloten op het niveau van het kind, ook wat de ontwikkeling van de hedendaagse problematiek betreft. Vanuit een kritische pedagogiek worden echter niet de problemen van de ouders op de schouders van de kinderen gelegd. Wel wordt er gezocht naar alternatieven voor de onderlinge omgang in de samenleving.
Hoewel de resultaten van het onderwijs van deze school erg goed zijn, bestaat er toch nogal wat weerstand tegen deze vorm van gemeenschappelijk onderwijs en zijn er in heel Israël slechts 4 van dit soort scholen.
Er is gelijke aandacht voor de viering van de feestdagen van de verschillende godsdiensten en de ouders worden daarbij betrokken. Dit laatste heeft een positief effect ten aanzien van de wederzijdse beeldvorming. Een ander positief gevolg is dat er tussen ouders van de kinderen vriendschappen ontstaan.
Door sommigen wordt het als verraad gezien als je je kinderen naar deze school stuurt, maar men verwacht toch dat vanuit deze jongeren zich leiders zullen ontwikkelen die in staat zijn om vanuit de dialoog oplossingen te vinden.
Hoewel de school is erkend door het Ministry of Education en er op high level leerlingen worden afgeleverd, worden er allerlei eisen gesteld (aanvullend Joodse studies voor de Arabische leerkrachten). Ook zijn er beperkingen (geen woning voor de Arabische docenten en beperkt salaris). Het vereist veel moed, tijd en geld om dit project in onderlinge samenwerking blijvend vorm te geven.
Vervolgens rijden we door het schitterende Galilese landschap naar de kibboets Nes Ammim. Opgericht in de 60er jaren als een christelijke presentie uit solidariteit met de jonge staat Israël. Floreerde in de beginjaren met 200-250 vrijwilligers en veel gasten. Er waren een rozenkwekerij, een timmerfabriek, avocadokassen, een guesthouse een gemeenschapsruimte (basiliekvorm) en woningen; alles ontstaan vanuit een kleine woonwagen waar nu een klein museum van gemaakt is.
Het aantal bewoners is nu beperkt tot 40 vrijwilligers en de missie is enigszins veranderd. Men wil een centrum zijn van ontmoeting en dialoog tussen de verschillende bevolkingsgroepen in Israël. Men constateert dat de verhoudingen sterk verslechterd zijn na de 1e en 2e intifada. En was de verhouding tussen Joden en Palestijnen (o.a. Arabieren, Druzen), eerst 50/50, nu neemt het percentage Joden sterk toe - en ook de onderlinge onverdraagzaamheid.
Nes Ammim wil de dialoog waar mogelijk faciliteren en heeft zelf minder een boodschap dan voorheen. De Basiliek met zijn twaalf ramen (12 stammen, 12 apostelen), maar zonder klokkentoren en waarin ook geen kruis is afgebeeld, wil een huis zijn van gebed, ontmoeting en studie.
In de hal staat een kunstwerk, een ronde schaal met drie sectoren van groepen biddende mensen (Joden, Christenen en Moslims) die allen gericht zijn op een driedelige deur in het midden). Het kunstwerk leverde een interessante discussie op in de groep.
De dag wordt afgesloten in Akko, een oude havenplaats met restanten uit de tijd van de Kruisvaarders. We bezoeken een moskee, waar mannen voorover geknield liggen te bidden. We lopen door de smalle straatjes van het authentieke stadje, naar de gezellige haven, waar we een groep joden aan boord zien stappen van een oude sloep.
Intussen hebben Michael en Kees Jan een Palestijnse eetgelegenheid gevonden,waar moeder de salades nog zelf maakt. Daar genieten we van een uitgebreide maaltijd.
Ondertussen is het donker geworden, over het water pinkelen de lichtjes en sommige delen van de stadsmuur zijn fraai belicht. In de verte, ver weg, ligt de Karmel, waar het volk erkende dat de HEER, God is en dat Zijn rijk bestaat uit sjalom (vrede/heelheid) en gerechtigheid. Terug naar onze bestemming is nog een heel eind.