studiereis > verslag > mei 2009

Zie ook de foto’s

Donderdag 21 mei : Hemelvaartsdag

Bronnen van de Jordaan: Dan, Berg der Zaligsprekingen, Tabgha, Tabor en Kibboets Lavi.


’s Morgens vroeg op om te vertrekken richting Jordaan. Bij het ontbijt hebben we Christina toegezongen met het lied: Lang zal ze leven. Ja, dat gebeurt als je jarig bent op vakantie.

Om 8.30 uur vertrekken we richting de Golan om de bronnen van de Jordaan, in Tel Dan te bezoeken. We rijden in Galilea richting het groenere Noorden van Israël.


In de bus wordt de ochtendwijding gedaan door Christina: Lezing Lucas 7:1-10 NBV. Het gaat hierover het grote geloof van de hoofdman en de genezing van zijn slaaf. De hoofdman was een heiden  maar hij hield van Joodse volk. Hij had een synagoge laten bouwen. Door zijn grote geloof werd zijn de slaaf door de Here Jezus genezen.


Onderweg wijst de gids ons op een zichtbare toename van de Arabische bevolking. Het is te zien aan de wildgroei en bouw van de huizen. Men bouwt zonder toestemming en men stoort zich niet aan wettelijke voorschriften. Het is blijkbaar niet duidelijk te maken of uit te leggen. Deze eigengereide houding van de Arabische mensen wordt door de Israëlische overheid getolereerd. Voornamelijk ook om escalatie te voorkomen.

Onze gids Joop Waterman gaf onderweg een soort van lezing over wat Tanja en Youssef in Nes Ammim met ons als groep hebben gedeeld over hun ideaalbeelden. Zoals onderwijs voor iedereen en met elkaar in gesprek blijven, om de vrede tussen de Israëliërs en de Palestijnen te bewerkstelligen en te behouden. Een mooi idealistisch beeld, maar werkt het ook in de praktijk? Over hun intentie behoeft geen twijfel te bestaan. Wie staan er achter hun gedachtegoed? Is het niet zo dat beiden te ver zijn uitgegroeid tegen de achterban? Er is gewoon een enorme onderlinge verdeeldheid tussen de Israëliërs en de Palestijnen. Het zijn hier heethoofden waarmee men in Europa met haar ingetogenheid niet mee bekend is. Het verenigd Europa heeft geen duidelijke mening. Er is een grote groep Israëliërs die ervan overtuigd zijn dat de Arabieren hun de zee in willen drijven. De Arabieren vinden dat de Joden hier niet horen. Beide volken kennen eigenlijk slecht elkaars cultuur. Alles gebeurt in het land apart. Zoals de Arabieren die studeren in Haïfa en in Jeruzalem wordt er geen gezamenlijk gebruik gemaakt van het openbaar vervoer de bus. Ook is het zo dat in het Noorden er weer anders over wordt gedacht dan in het Zuiden. De tijd is een belangrijke factor alle ogen zijn nu op Israel gericht dus de zee indrijven, nee. Volgens een uitspraak van Barack Obama mag iedereen hier blijven wonen. Wat ook nog wel genoemd mag worden is dat op Arabische scholen wordt verteld dat de Holocaust bedacht is, om de komst naar dit land goed te praten. Ondanks gemaakte afspraken worden er nog dagelijks in de Gaza 5 á 6 raketten afgevuurd en de tunnels voor de smokkel zijn er ook weer. Een gewoonte in het Midden Oosten:  Een overeenkomst daar hou je je aan als het je uitkomt! Hiermee eindigt het betoog van onze gids.


Tel Dan ligt in het Golan hooggebergte en op nog geen 4 kilometer van Syrië en voorziet de Jordaan rivier van water. De Jordaan rivier komt uit in het Kinerreth meer (= het meer van Galilea). Dit meer voorziet heel Israël van drinkwater. In Israël is weinig water te vinden, het water wat wel te vinden is, bevindt zich hier. Tel Dan krijgt zijn water van het smeltende sneeuw van de Hermon berg, aan de voet van deze berg ontspringen enkele bronnen. In Tel Dan Nature Reserve National Park vinden we één van de drie bronnen van de Jordaan en ook nog de resten van het heiligdom Dan. De belangrijkste bron is de bron van de rivier de Dan. De naam ‘Jordaan’ is een samentrekking van de Hebreeuwse woorden Yored Dan, hetgeen ‘afkomstig van de Dan’ betekent. De bij de bronnen gelegen 20 meter hoge Tel Dan wordt al in het Oude Testament genoemd (Richteren 18:29).


In het schitterende natuurpark kan een mooie wandeling gemaakt worden door de rijke en dichtbegroeide natuur. Waterstroompjes lopen overal langs je heen op de berg. Het heiligdom is ontstaan doordat Jerobeam bezorgd was dat het deel van zijn bevolking, dat Jahweh in de tempel van Jeruzalem ging vereren, anderen zou meesleuren om onder Rechabeams heerschappij te gaan leven. Hij plaatste daarom aan de uiterste noord- en zuidgrens van zijn koninkrijk Israël, namelijk in Bethel en Dan, twee gouden stierkalveren (waarschijnlijk sfinxachtige cherubs) en herbevestigde daarmee de oude cultus voor de Israëlieten, als tegenhanger voor de dienst van Jahweh. Dit was volgens de op Jeruzalem georiënteerde priesters die de Bijbel schreven een overtreding van hun Tien Geboden. Zij beschouwden deze koning dan ook vanuit hun standpunt als een ketter en rebel, en hij werd in Juda bestempeld als de koning die ‘Israël liet vervallen tot zonde’.

De vallei is beroemd en heet de Qadisja-vallei: heilige vallei of misschien: vallei van de tempel.


Op een bergtop met uitzicht op het Meer van Galilea bouwden de Franciscanen een bekoepelde achthoekige kerk, om de pelgrims aan het decor te herinneren van de acht zaligsprekingen van Jezus, vermeld in de Bergrede (Mat. 5-7). Indrukwekkend is de rust op en rondom de Berg der Zaligsprekingen, de plaats waar Jezus de Bergrede uitsprak We arriveerden hier in het begin van de middag en helaas was deze kerk gesloten. Halverwege de Berg werd genoten van een eigen gemaakte lunch en van een stilte moment verzorgd door Michael.


Het stiltemoment op Hemelvaartdag werd ingeleid met de tekst uit: Johannes 20:17, ‘Houdt mij niet vast’. De kern is de zichtbare en onzichtbare Jezus. Het eindigt in Galilea in Mattheus 28 op de Berg der Zaligsprekingen. Het is van belang dat de Heilige Geest wordt uitgestort zodat iedereen door Hem kan worden aangeraakt...


Vervolgens bezoeken we Tabgha, de plek waar Jezus 5000 volgelingen spijzigde met vijf broden en twee vissen, ook wel de Wonderbare Spijziging genoemd. Voorin de kerk is een mozaïek van de twee vissen en de vijf broden.

In deze kerk hebben we Russische broeders en zusters toegezongen met als zangleidster onze Doris. ‘Zoekt eerst het Koninkrijk van God en Zijn gerechtig­heid en dit alles krijgt u bovendien; Men kan niet leven van brood alleen, maar van ieder woord dat door de Heer gesproken wordt; Bidt en u zal gegeven zijn, zoekt en gij zult het zien, klopt en de deur zal voor u opengaan.’

Vanwege het volle programma van deze dag is het niet gelukt om Kapernaum te bezoeken.


De Taborberg is een 588 meter hoge berg in het noorden van Israël, in Laag-Galilea aan de rand van de Vlakte van Jizreël. De berg Tabor (betekent strijdt Israel) speelt in het Nieuwe Testament meermaals een rol. Jezus beklom volgens het Nieuwe Testament de berg Tabor met zijn apostelen Jacobus, Johannes en Petrus. Volgens de Bijbel veranderde Hij er vervolgens op de bergtop van gedaante en nam voor de ogen van de apostelen een licht­stralend lichaam aan en sprak er met Elia en Mozes. Uit een wolk zou een stem met het oog op Jezus gezegd hebben: ‘Dit is Mijn veelgeliefde Zoon, luistert naar Hem.’ Sindsdien geldt Tabor als de berg van de Gedaanteverandering ofwel Transfiguratie.
De weg naar de top is niet geschikt voor bussen zodat aan de voet van de berg werd overgestapt in taxi’s. Na een bloedstollende rit met vele haarspeld­bochten werden wij afgezet op een parkeerterrein aan het begin van de tuin van het klooster van de Franciscanen.

Als herinnering aan het verhaal van de verheerlijking van Jezus werd in 1924 op de top van de berg, door de architect A. Barlussi, een moderne kerk in de Romeins-Syrische stijl gebouwd. Tijdens de bouw werden de resten van vroegere basilieken ontdekt. Er zijn nog veel ruïnes te zien van vroegere gebouwen. Boven het uit de 12 eeuw daterende kruisvaarderaltaar in de centrale apsis van de basiliek bevindt zich het mozaïek van de gedaante­verandering van Jezus. Hij is afgebeeld in een helder wit gewaad tegen een glanzend gouden achtergrond. Hij wordt geflankeerd door de profeten Mozes en Elia. Onder hen zijn Petrus, Jacobus en Johannes afgebeeld. Een schitterende kerk! Met een grote trap daal je af naar de crypte achter het altaar, waar zich ook mooie mozaïeken bevinden. Vanaf het terras achter de kerk heb je een schitterend uitzicht op de Vallei van Yizreël. De Joodse kolonisten hebben van dit uitgestrekte moerasgebied één van de vruchtbaarste landbouw­streken van het land gemaakt.


In de kibboets Lavi werden we door een vrouwelijke bewoonster rondgeleid. Zij vertelde ons over het leven hier. Ze begon met dat om tot de kibboets Lavi toegelaten te worden men de vanuit de Thora en traditie van voorgeschreven regels van 613 geboden/verboden dient na te leven. Tijdens de synagoge dienst gaat men bij het tevoorschijn halen van de Thora staan. Het bidden gebeurt richting Jeruzalem. De mannen en de vrouwen zitten apart waarbij men niet geheel onzichtbaar is voor elkaar. De jongens gaan met de mannen mee en de meisjes met de vrouwen. Om hier gelijk op aan te sluiten de jongeheren gaan het leger in. En voor de jongedames is er de National Service, een vervanging voor de dienstplicht. Voor het leven op de kibboets wordt gebruikt gemaakt van een tijdklok. Alles wat moet worden gedaan gebeurd op vastgestelde tijden. De vrouwen hoeven zich hieraan niet te houden. Men houdt zich aan de sjabbat en er wordt koosjer, volgens de volledige spijswettten gegeten. De opvoeding gebeurt in een van te voren uitgezette lijn. Ondanks deze vorm van leven verlaat zo een kleine 30% de orthodoxe levenswijze, met andere woorden: zegt het geloof gedag. Als er niet in kibboets vorm zou worden geleefd is men van mening dat er nog meer jongeren van hun geloof zouden afvallen. De invloed van buitenaf is door deze levenswijze toch minder. Tijdens de uitleg in de synagoge werd ook verteld dat de hier aanwezigen banken, wereldwijd geëxporteerd worden. Een bron van inkomsten net zoals de veehouderij en de landbouw.


Het hotel heeft luxe kamers en het was hier aangenaam vertoeven. In de eetzaal kon gebruik gemaakt worden van een overvloedig buffet. Jammer dat we hier maar één nachtje zijn gebleven.

Vanuit het hotel is er een mooi uitzicht op de berg Tabor.

Jeanette van der Gugten


> vrijdag 22 mei