Vrijdag 10 september = 4 tisjri
Vandaag is het alweer de vierde van ‘de geduchte dagen’. Zo wordt de periode vanaf Rosj Hasjana tot en met (als hoogtepunt!) Jom Kipoer genoemd.
De tien geduchte dagen
Rabbi Jonathan Sacks schreef over de tien geduchte dagen als ‘het heilige der heiligen in de Joodse tijd’ (in: The Koren Rosh Hashana Maḥzor. Translation and commentary by Rabbi Jonathan Sacks, pagina x).
De sfeer in de synagoge is intens. De Goddelijke aanwezigheid is bijna tastbaar. Jesaja zei: ‘Zoek de HERE terwijl Hij te vinden is, roep Hem aan terwijl Hij nabij is’ (Jes. 55:6). De rabbi’s vroegen: Is God niet altijd te vinden en nabij? Hun antwoord: ‘Dit gaat over de tien dagen van inkeer, van Nieuwjaar tot Grote Verzoendag. God is altijd dicht bij ons, maar wij zijn niet altijd dicht bij Hem. Hij is altijd te vinden, maar wij zoeken Hem niet altijd. Om de nabijheid van God te voelen, moeten we ons inspannen. Er is een bijzonder afstemmen en afstellen nodig.
Dat gebeurt in onze heiligste plaats, de synagoge. Op de heiligste tijd, de geduchte dagen. Er is een geluid nodig, de sjofar, zo doordringend en vreemd dat het ons uit ons leven van alledag haalt en brengt naar een besef aanwezig te zijn bij iets enorms en gewichtigs. We moeten tot God naderen om te voelen dat Hij nabij is. Dat gebeurt in de tien dagen van inkeer.
Het is alsof de wereld een rechtszaal is geworden. God is de rechter. De sjofar kondigt de opening van het proces aan. Het kan een ervaring zijn die ons leven verandert. We moeten ons de meest wezenlijke vragen stellen: Wie ben ik? Waarom ben ik hier? Hoe moet ik leven? Hoe heb ik geleefd, tot nu toe? Hoe gebruikte ik Gods grootste geschenk: de tijd? Wie heb ik onrecht gedaan; hoe kan ik het rechtzetten? Waar heb ik gefaald; hoe kan ik het te boven komen? Wat in mijn leven is gebroken en behoeft herstel? Wat voor hoofdstuk wil ik schrijven in het boek des levens?
Om over na te denken
- Wat Rabbi Sacks schrijft over de geduchte dagen als ‘het heilige der heiligen in de Joodse tijd’ doet denken aan hoe de Joodse geleerde Abraham Joshua Heschel de sjabbat ‘een kathedraal in de tijd’ heeft genoemd. Herken je wat Heschel beschrijft? (zie ook hieronder)
- Heeft hij gelijk (of: heeft hij een punt) met hoe hij christendom en jodendom tegenover elkaar zet?
De sjabbat als ‘kathedraal in de tijd’
Heshel schreef:
Het christendom heeft de ruimte geheiligd door kerken en kathedralen te bouwen, waar mensen in aanraking komen met het heilige. Het Jodendom heeft de tijd geheiligd. Bijzondere momenten zorgen ervoor dat de tijd geen eentonige stroom is. Heilige tijden willen ons verbinden met de Heilige en ons leven inspireren.